ΔΕΚΟ: Μνημόνιο για διοικήσεις και χιλιάδες εργαζομένους

Το πρώτο μνημόνιο για τις ΔΕΚΟ φέρνει η συμφωνία με τους δανειστές για το Υπερταμείο, που θα επιχειρήσει να κόψει τον ομφάλιο λώρο ο οποίος παραδοσιακά τις συνδέει με το πολιτικό σύστημα και να τις εξυγιάνει, προκειμένου κάποια μέρα να τις πουλήσει.

Αν γίνουν όλα όσα προβλέπει η συμφωνία, θα μιλάμε για κρατικές επιχειρήσεις μιας άλλης χώρας, με ανεξάρτητο και επαγγελματικό μάνατζμεντ, πλήρη λειτουργική αυτονομία, δεσμευτικούς στόχους, μετρήσιμη απόδοση και ποινές για τις διοικήσεις τους εφόσον αποτυγχάνουν. Αλλά θα μιλάμε επίσης για αλλαγές στους εσωτερικούς τους κανονισμούς, μείωση μισθολογικού κόστους, εξορθολογισμό στο προσωπικό και μεσομακροπρόθεσμα ακόμη και απολύσεις, απόφαση ναι μεν πολιτικά δύσκολη, απαραίτητη ωστόσο, σύμφωνα με τους πιο σκληρούς εκ των δανειστών, προκειμένου οι εταιρείες να αποτελέσουν ελκυστικό προϊόν για τους μελλοντικούς επενδυτές. 

Στην πραγματικότητα, το μνημόνιο των ΔΕΚΟ φέρνει πράγματα πρωτόγνωρα για το πολιτικό μας κατεστημένο, την πληθώρα μικρών και μεγάλων ΔΕΚΟ που προβλέπεται να περάσουν στο Υπερταμείο, όπως και για τους πάνω από 40.000 εργαζομένους τους που συνιστούν μια δεξαμενή δυνητικών ψηφοφόρων για κάθε κυβέρνηση που τους προστατεύει.

Από το κείμενο της συμφωνίας προκύπτει μια άλλη Ελλάδα, με μαξιμαλιστικούς στόχους και δημόσιες επιχειρήσεις που παύουν να λειτουργούν κάθε φορά ως το μακρύ χέρι του κράτους, γεγονός που εξηγεί γιατί ακόμη και σήμερα, στο παρά πέντε του Eurogroup της 22ας Μαΐου που θα κληθεί να την επικυρώσει, το θέμα συνεχίζει να διχάζει εσωτερικά την κυβέρνηση. 

Ο ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ. Τρανό παράδειγμα το γεγονός ότι, σύμφωνα με τις πληροφορίες των «ΝΕΩΝ» μέχρι και χθες, δεν είχε ακόμη βρεθεί κοινός τόπος με τους δανειστές ούτε για την τελική λίστα των ΔΕΚΟ που θα μεταβιβαστούν στο Υπερταμείο ούτε για τον εσωτερικό κανονισμό λειτουργίας του, δηλαδή τον μηχανισμό που θα καθορίζει τον βαθμό επιρροής τής εκάστοτε κυβέρνησης στην πολιτική τής κάθε εταιρείας και φυσικά στους διορισμούς. Ο καβγάς γίνεται για το πάπλωμα επιχειρήσεων όπως η ΓΑΙΑΟΣΕ, τα Ελληνικά Αμυντικά Συστήματα, η ΛΑΡΚΟ, ο Οργανισμός Κεντρικών Αγορών και Αλιείας (ΟΚΑΑ), ο αερολιμένας Ελευθέριος Βενιζέλος και η Helexpo - ΔΕΘ. Κυρίως όμως γίνεται για μια σειρά από λεπτές και ευαίσθητες διατυπώσεις στο τελικό κείμενο του εσωτερικού κανονισμού λειτουργίας του Ταμείου, κρίσιμες ωστόσο για τη διατήρηση ή την απώλεια της επιρροής του πολιτικού συστήματος πάνω στις κρατικές επιχειρήσεις, που συνδέονται με ισχυρές εκλογικές περιφέρειες και συμφέροντα τα οποία πάντα θέλουν να έχουν το πάνω χέρι. Το θέμα έχει επισημανθεί ως μία από τις εκκρεμότητες και από τους δανειστές και θα πρέπει να έχει κλείσει οπωσδήποτε μέχρι τις 15 Μαΐου, προκειμένου σε δεκαέξι ημέρες από σήμερα οι υπουργοί Οικονομικών της ευρωζώνης να επικυρώσουν στις Βρυξέλλες την οριστική συμφωνία.

Αλλά οι όποιες αντιδράσεις δεν είναι παρά η αρχή και πολλοί εκτιμούν ότι θα κλιμακωθούν σε πολιτικό αλλά και συνδικαλιστικό επίπεδο, όταν τους επόμενους μήνες θα αρχίσει σιγά σιγά να ξεδιπλώνεται το νέο αυτό μνημόνιο των ΔΕΚΟ, επιχειρώντας να ξηλώσει τον πελατειακό τρόπο με τον οποίο ανέκαθεν αντιμετωπίζονταν. 

ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΟΠΟΙΟΥΝΤΑΙ. Αν το γράμμα του νόμου τηρηθεί, κάθε επιχείρηση θα πορεύεται από εδώ και στο εξής με βάση ένα σφιχτό στρατηγικό πλάνο που θα έχει συμφωνηθεί με τη διοίκηση του Ταμείου και το Δημόσιο, δίχως τα γνωστά περιθώρια παρεκκλίσεων. Τα πάντα, από την τοποθέτηση των μελών της διοίκησης κάθε επιχείρησης έως ευαίσθητα θέματα που άπτονται του εργασιακού καθεστώτος, θα ρυθμίζονται από έναν αυστηρό κανονισμό λειτουργίας (SOE's Coordination Mechanism) που δεν αφήνει περιθώρια παρερμηνειών για τις σχέσεις των ΔΕΚΟ τόσο με το Ταμείο όσο και με το ελληνικό Δημόσιο. Καθετί, από τους ετήσιους οικονομικούς στόχους, τις επενδύσεις μέχρι τις προσλήψεις αλλά και την άσκηση κοινωνικής πολιτικής, θα καθορίζεται προκαταβολικά από ένα «δεσμευτικό συμβόλαιο» με συγκεκριμένους στόχους και μετρήσιμη απόδοση. 

Αν τα παραπάνω δεν τηρούνται, το Ταμείο θα ζητά εξηγήσεις από τις διοικήσεις, τις οποίες και θα μπορεί να ανασχηματίζει με αρκετά συνοπτικές διαδικασίες, και όχι όπως σήμερα που κυρίαρχο ρόλο παίζουν οι σχέσεις τού κάθε μάνατζερ με τον εκάστοτε ένοικο του Μαξίμου. Αρκεί να σκεφτεί κανείς τι συνεπάγεται για το ελληνικό πολιτικό σύστημα το γεγονός ότι οι ΔΕΚΟ αποκτούν ανεξαρτησία ως πραγματικές και όχι μόνο κατ' επίφαση ανώνυμες εταιρείες, ότι θα πρέπει να λογοδοτούν στην πράξη - όχι στη θεωρία - στους μικρομετόχους τους ή ότι δεν θα μπορούν να φορτώνονται με «υπηρεσίες που εξυπηρετούν το γενικό συμφέρον» διαφορετικές απ' όσες ορίζουν το αντικείμενο και το καταστατικό τους, πρακτική σήμερα ιδιαίτερα διαδεδομένη.

Τέτοια, για παράδειγμα, είναι η άσκηση κοινωνικής πολιτικής από τη ΔΕΗ μέσω των περίφημων χρεώσεων για τις Υπηρεσίες Κοινής Ωφέλειας (ΥΚΩ) που μέχρι σήμερα έχουν χρυσοπληρώσει οι καταναλωτές, και κινδυνεύουν να το ξανακάνουν από το φθινόπωρο, όταν σε άλλες χώρες αυτό είναι δουλειά του κράτους. Στη συμφωνία, ωστόσο, προβλέπεται ότι ένας ειδικός μηχανισμός θα καθορίζει κατά πόσο είναι αναγκαία η επιβολή «ειδικών υποχρεώσεων» άσκησης κοινωνικής πολιτικής σε μια δημόσια επιχείρηση, προκειμένου να εξυπηρετηθεί το γενικό συμφέρον. «Κάθε φορά που κρίνεται αναγκαίο να επιβληθούν οι εν λόγω υποχρεώσεις, το πλαίσιο θα περιλαμβάνει μηχανισμούς για τον προσδιορισμό των αντικειμενικών και λειτουργικών στόχων και των δεικτών απόδοσης της επιχείρησης, ενώ θα υπάρχει πρόβλεψη για την κοστολόγηση των υποχρεώσεων αυτών. Τα στοιχεία αυτά θα καθορίζονται στις συμβάσεις απόδοσης και στόχων», όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά.

Πηγή : ΝΕΑ