Μετρό: Πως λειτουργούν τα τρένα χωρίς οδηγό – Πότε έρχονται στην Αθήνα

Σπουδαίο τεχνολογικό άλμα θα αποτελέσει η χρήση των νέων συρμών δίχως οδηγό στο μετρό Θεσσαλονίκης, οι οποίοι θα αναβαθμίσουν αισθητά τα επίπεδα ασφαλείας και τις

υπηρεσίες προς τους επιβάτες, μειώνοντας σημαντικά το κόστος λειτουργίας.

Οι νέοι συρμοί θα έχουν μεγάλα πλεονεκτήματα σε σχέση με εκείνους που έχουν οδηγό, δεδομένου πως θα ελέγχονται από υπολογιστές μηδενίζοντας ουσιαστικά το ενδεχόμενο ανθρώπινου λάθους και ελαχιστοποιώντας την κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας.

Επιπλέον, η απουσία οδηγών θα οδηγήσει σε σημαντική μείωση του κόστους λειτουργίας, προσφέροντας ταυτόχρονα απεριόριστες δυνατότητες στον προγραμματισμό δρομολογίων, δεδομένου πως όλα θα γίνονται με το πάτημα ενός κουμπιού.

Τον Μάρτιο αναμένεται να αρχίσουν οι δοκιμές του πρώτου από τους συνολικά 18 νέους συρμούς δίχως οδηγό (driverless), τους οποίους κατασκευάζει για λογαριασμό της Αττικό Μετρό η εταιρεία Hitachi Rail Italy, που κατέχει το 30% στην αγορά συρμών δίχως οδηγό παγκοσμίως. 

Τα πρώτα 18 τρένα θα καλύψουν τις ανάγκες της βασικής γραμμής του μετρό Θεσσαλονίκης, η οποία αποτελείται από 13 σταθμούς (Σιδηροδρομικός Σταθμός – Νέα Ελβετία). Τα δρομολόγια αναμένεται να ξεκινήσουν το Νοέμβριο του 2020 ή τους πρώτους μήνες του 2021, καθώς το επικρατέστερο σενάριο προβλέπει πως τότε θα παραδοθούν στο κοινό 12 από τους 13 σταθμούς της βασικής γραμμής.

Οι δοκιμές

Εδώ και αρκετούς μήνες βρίσκονται σε εξέλιξη δοκιμές των συρμών που προορίζονται για το μετρό της Θεσσαλονίκης, στα εργοστάσια στα οποία κατασκευάζονται, στο Ρέτζιο Ντι Καλάμπρια.

Όταν εγκατασταθούν όλα τα συστήματα πάνω στη γραμμή του μετρό Θεσσαλονίκης και κυρίως το σύστημα σηματοδότησης, το οποίο θα είναι ασύρματο, τότε θα είναι εφικτό να ξεκινήσουν οι λεγόμενες δυναμικές δοκιμές των νέων υπερσύγχρονων συρμών.

Οι συρμοί, οι οποίοι κοστίζουν περίπου 7 εκατομμύρια ευρώ έκαστος, θα επικοινωνούν διαρκώς με τα συστήματα που θα εγκατασταθούν στη γραμμή, δίνοντας τη δυνατότητα στα τρένα να κινούνται με μεγάλη ασφάλεια σε κοντινές αποστάσεις μεταξύ τους. Ενδεικτικό της υψηλής τους τεχνολογίας είναι το γεγονός πως ο κάθε συρμός θα επικοινωνεί με το σύστημα σηματοδότησης της γραμμής από 5 έως 10 φορές το δευτερόλεπτο.

Οι νέες τεχνολογίες που θα χρησιμοποιηθούν στο μετρό της Θεσσαλονίκης, θα επιτρέπουν τη διέλευση τρένων κάθε 90 δευτερόλεπτα. Σύμφωνα με το σχεδιασμό της Αττικό Μετρό, στην πρώτη φάση λειτουργίας του έργου οι συρμοί θα περνούν από τους σταθμούς κάθε 2,5 λεπτά. Ωστόσο, η συχνότητα των δρομολογίων θα εξαρτηθεί από την επιβατική κίνηση και θα μπορεί να προσαρμόζεται στις ανάγκες των επιβατών με το πάτημα ενός κουμπιού.

Η Αττικό Μετρό προτίθεται να προμηθευτεί 15 ακόμα driverless συρμούς για να χρησιμοποιηθούν στους 5 σταθμούς της επέκτασης προς την Καλαμαριά, οι οποίοι αναμένεται να είναι έτοιμοι το 2021. Όταν λειτουργήσει η επέκταση προς την Καλαμαριά, θα μπορούν να εξυπηρετούνται περισσότεροι από 15.000 επιβάτες κάθε ώρα αιχμής.

Οι σταθμοί στη Θεσσαλονίκη θα είναι κεντρικών αποβαθρών, δηλαδή οι επιβάτες θα βρίσκονται όλοι σε μία, ενώ θα υπάρχουν πόρτες πάνω στην αποβάθρα που θα λειτουργούν παράλληλα με τις πόρτες των συρμών, όπως γίνεται στη γραμμή Jubilee στο μετρό του Λονδίνου. Τα προηγμένα τεχνολογικά συστήματα θα καταγράφουν ποιες πόρτες στους σταθμούς δε θα λειτουργούν, δίνοντας ταυτόχρονα εντολή στις αντίστοιχες πόρτες των συρμών να παραμένουν κλειστές.

Μία ακόμα σημαντική καινοτομία που θα εφαρμοστεί για πρώτη φορά στη Θεσσαλονίκη, είναι πως οι επιβάτες θα έχουν τη δυνατότητα να επικοινωνούν με το κέντρο ελέγχου, ακόμα και για να ρωτήσουν για τον προορισμό τους.

Παθητική ασφάλεια

Οι νέοι συρμοί αποτελούν άλμα και στον τομέα της παθητικής ασφάλειας, δεδομένου πως θα έχουν προφυλακτήρες από ειδικό υλικό με ανθρακονήματα, οι οποίοι σε περίπτωση σύγκρουσης θρυμματίζονται σταδιακά και απορροφούν τους κραδασμούς. Τα αποτελέσματα των δοκιμών είναι άκρως ενθαρρυντικά με τις παραμορφώσεις στην καμπίνα να είναι έως τώρα ελάχιστες. 

Το κέντρο ελέγχου θα έχει διαρκώς εικόνα της γραμμής δεδομένου πως θα τοποθετηθούν τέσσερις κάμερες στο κάθε τρένο που θα καταγράφουν την εικόνα μπροστά και πίσω από το συρμό.

Οι πρώτοι συρμοί δίχως οδηγό χρησιμοποιήθηκαν το 1989 στη γραμμή Docklands Light Railway του Λονδίνου. Από τότε, λόγω της αξιοπιστίας των συστημάτων, επεκτάθηκαν σε αρκετές πόλεις όπως το Παρίσι, το 2000 στη γραμμή 14, και στην Κοπεγχάγη ένα έτος αργότερα.

Στην Αθήνα αναμένεται να χρησιμοποιηθούν αντίστοιχοι συρμοί όταν ολοκληρωθεί η πρώτη φάση της γραμμής 4. Οι υπάρχοντες συρμοί στο μετρό της Αθήνας έχουν τη δυνατότητα αυτόματης λειτουργίας με οδηγό, ωστόσο αυτή δεν εφαρμόζεται γιατί τα σωματεία ηλεκτροδηγών δεν το επιτρέπουν. Η αυτόματη λειτουργία θα επέτρεπε την εξοικονόμηση αρκετών εκατομμυρίων ευρώ στην κατανάλωση ρεύματος, ωστόσο διαχρονικά οι διοικήσεις της ΣΤΑΣΥ δε θίγουν το θέμα, προκειμένου να μην υπάρχουν αντιδράσεις.

economistas.gr